جشن زغال اخته (آداب و رسوم بومی و محلی استان قزوین)
سجاد باقری
جشن زغال اخته (آداب و رسوم محلی استان قزوین)
استان قزوین به دلیل داشتن محصولات متنوع کشاورزی این فرصت را در اختیار دارد که علاوه بر مصرف معمول آن و کسب درآمد، استفاده های دیگری نیز از این نعمات برده و به رونق استان کمک کند. یکی از این استفاده ها برگزاری جشن های مختلف به هنگام برداشت میباشد که از این طریق هم جذب گردشگر شده و هم این محصول به مردم ایران و حتی جهان معرفی گشته و فروش محصول به قیمت مناسب صورت میگیرد. در این مدل از فروش دیگر دلالان و سودجویان با قیمت های بسیار ناچیز قادر به سرکیسه کردن کشاورزان نخواهند شد. از طرفی گردشگران هم محصولی باکیفیت و قیمت بینظیر دریافت خواهند کرد.
در استان قزوین همان طور که در بخش آداب و رسوم در یک نگاه گفته شد جشنواره های متنوعی از محصولات برگزار میشود که یکی از آن ها جشنواره زغالاخته است.
جشن زغالاخته در خواستگاه این محصول یعنی روستای هیر در نزدیکی الموت برگزار میشود. زغال اخته به صورت درخت یا درختچه در کنار جریان آب و یا در بیشه ها میروید و از گروه گیاهان گلدار و جدا گلبرگ به حساب میآید. گلهای زغال اخته، زرد رنگ و خوشهای است و شهد فراوانی برای زنبورهای عسل دارد. برگهای سبز پررنگ و براق و نوک تیزی دارد. میوهی آن به شکل بیضی و تقریباً بهاندازهی آلبالوی درشت است و طعم ترش و شیرینی دارد. رنگ میوهی آن قرمز بسیار خوش رنگ هست.1 درختچهی زغالاخته حدود ۳۰۰ سال عمر میکند و در حدود ۲۵ سالگی تا ۸ متر میرسد. این درخت به طور کلی ارتفاعی حدود ۸-۴ متر دارد. چوب آن بسیار محکم است و در صنعت نیز کاربرد دارد. مردمان استان قزوین از این چوب هم بعد از مرگ درخت جهت خلق آثار هنری متنوع و صنایع دستی زیبا استفاده میکنند. محل رویش این گیاه در ایران، در جنگلهای ارسباران، کوههای البرز، منطقهی الموت، کوهین قزوین و در جنگلهای بین مازندران و گیلان است. منطقهی قزوین و الموت غربی به ویِژه در حاشیه البرز، بیشترین تولید کننده و صادر کنندگان زغالاختهی کشور محسوب میشود؛ که این خود یک ظرفیت عالی برای توسعه کسب و کار روستایی استان قزوین بوده و جذب گردشگر به این استان میباشد. محصول زغالاخته در استان قزوین با سطح زیرکشت ۸۵۰ هکتار رتبه نخست را در کشور دارد.
در کنار برداشت زغالاخته که معمولاً در اواخر تابستان است، بازی های محلی انجام میشود و افراد هنگام برداشت محصول به خواندن آوازهای محلی مشغول میشوند. گردشگران زیادی سالانه به استان قزوین میآیند تا در جشن زغالاخته شرکت کنند. این یک فرصت مناسب است که با داشتن پایه های کهن در حوزه جذب گردشگر با مدیریت صحیح و تلفیق آن با روش های نوین گردشگری این بخش را رونق چندین برابر داده که هم باعث رشد اقتصادی منطقه شده و از برکات بیشمار آن بهرهمند گشت.
با سفر به این منطقه در زمان برداشت زغالاخته علاوه بر تجربه طعم لذیذ زغالاخته با کیفیت، با آداب و رسوم این منطقه و بازی های محلی آن آشنا میشوید و میتوانید از طبیعت بکر آن نیز بهره کافی را ببرید.
منبع:
1- اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین