کسب و کار روستایی در استان قزوین
سجاد باقری
کسب و کار روستایی در استان قزوین
کسب و کار روستایی یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی کشور به حساب میآید به طوری که بسیاری از پیشتازان عرصه اقتصاد معتقد هستند که روستاها پیشران یک کشور هستند و اگر روستا و اقتصاد آن موفق باشد آنگاه باعث پیشرفت اقتصادی کل کشور خواهد شد. از طرفی اگر روستاها از لحاظ شغلی و اقتصادی تأمین باشند دیگر برای رفع نیاز های خود به شهر نشینی و حاشیه نشینی شهر ها روی نخواهند آورد و مشکلات ناشی از آن پدیدار نخواهد شد. جمعیت بالای روستایی خود یک ظرفیت و موقعیت عالی برای گسترش رونق اقتصادی یک منطقه است. علاوه بر جمعیت بالای روستایی، تولیدات و صنایع دستی که در این مکان ها خلق میشوند ظرفیتی بینظیر برای گسترش و رونق اقتصادی یک کشور به حساب میآید.
استان قزوین بر اساس آخرین وضعیت تقسیمات کشوری در پایان سال 1394، دارای 6 شهرستان (قزوین، تاکستان، بویینزهرا، آبیک، البرز و آوج)، 25 شهر (قزوین، اقبالیه، محمدیه، الوند، محمودآباد نمونه، تاکستان، اسفرورین، ضیاء آباد، خرمدشت، آوج، شال، دانسفهان، بوئینزهرا، رازمیان، معلم کلایه، آبگرم، آبیک، کوهین، بیدستان، ارداق، خاکعلی، نرجه، سگزآباد، سیردان و شریفیه) 19 بخش، 46 دهستان، 1127 آبادی است که 876 عدد از این آبادی ها دارای سکنه است. استان قزوین به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی خود در مسیر مهمترین شاهراه ترانزیتی بینالمللی کشور واقع شده است و نقطه اتصال کریدور غرب به شرق و جنوب غربی به شمال شرقی کشور میباشد. علاوه بر این، نزدیکی به تهران به عنوان اصلیترین بازار انبوه کشور و هسته متراکم جریان مالی و تجاری ایران فرصت بینظیری را در اختیار سرمایه گذران و مسئولین میدهد تا در این منطقه به ویژه در حوزه روستایی و گردشگری اقدام به سرمایه گذاری و جذب سرمایه گذاری کنند.
این استان دارای ظرفیت های اقتصادی متعددی است که یا مهد این ظرفیت ها روستایی است یا قابل انتقال و تعمیم و بومی سازی در روستا است. دشت حاصلخیز قزوین به عنوان مهمترین دشت های کشور، توانمندیها و جاذبه های عالی گردشگری استان به عنوان یک مزیت رقابتی کمتر استفاده شده، ترانزیت با توجه به موقعیت بسیار خاص جغرافیایی استان، اقتصاد دانش بنیان با توجه به تمرکز مراکز متعدد و موفق علم و تکنولوژی در این خطه، صنعت مدرن به عنوان مزیت نسبی اصلی استان، محصولات ارگانیک و گیاهان دارویی، سرمایهگذاری در تولید و صادرات محصولات مغزافزاری و بسیاری دیگر از موضوعات قابل طرح، از فرصت ها و مزیت های مورد توصیه برای سرمایه گذاری است. با وجود این که استان کمتر از 1 درصد از مساحت کل کشور را داشته و رتبه 27 ام را دارد و جزء استان های کوچک کشور به حساب می آید سهم قابل توجهی از توزیع منابع و صنایع کشور را به خود اختصاص داده و استان نسبتاً برخورداری است.1
میزان شهرنشینی در استان از 1/68 درصد در سال 1385 به 7/74 درصد در سال 1395 رسیده است. شهرنشینی در استان در مقایسه با میانگین کشوری 7/0 بیشتر و در مقابل روستانشینی در مقایسه با میانگین کشوری 7/0 کمتر است.1 این خود نشان دهنده لزوم سرمایه گذاری در بخش روستایی است تا از روند مهاجرت روستاییان به شهر جلوگیری شود؛ اما از طرفی طبق آماری دیگر شاهد وجود پایه های فعال اقتصاد روستایی در استان هستیم: خالص مهاجرت در استان قزوین 1772 نفر است. این رقم نشاندهندهی این است که در طی فاصله زمانی 1390 تا،1395 تعداد افرادی که وارد استان قزوین شدهاند بیشتر از افرادی است که از استان قزوین خارج شدهاند. علاوه بر این خالص مهاجرت نقاط شهری و روستایی استان به ترتیب 364 و 1408 نفر میباشد که نشانگر مهاجرپذیر بودن نقاط شهری و روستایی استان است و جالب اینکه نقاط روستایی بیشتر از نقاط شهری مهاجر پذیرفته است.
استان قزوین به دلیل موقعیت جغرافیایی و استراتژیک در زمینههای کشاورزی و گیاهان دارویی و صنایع دستی به لحاظ قدمت تاریخی حائز اهمیت است در مطالعه های بعدی به معرفی چند عدد از این ظرفیت ها میپردازیم.
یکی از مهمترین بخش های استان قزوین در حوزه کسب و کار روستایی بخش کشاورزی و دامداری است که توضیح مختصری در این باره در اختیار قرار میگیرد:
تنوع اقلیمی در استان قزوین زمینه مساعدی برای کشت انواع محصولات گرمسیری و سردسیری در نقاط مختلف استان را فراهم کرده است به طوری که انواع محصولات گندم، جو، یونجه، زعفران، چغندر قند، عدس، لوبیا، سیب زمینی، تره بار، هندوانه، زیتون، ذرت، پسته، زیتون، گیلاس، سیب، هلو، زردآلو، گردو، انگور، فندق و زالزالک در سطح وسیعی از مزارع کشاورزی استان قزوین کشت میشوند. به سبب وجود زمینهای حاصلخیز و دسترسی به آب های سطحی و زیر زمینی کافی، پرورش بیش از 33 گونه انگور در تاکستان های قزوین به شهرت کشاورزی استان افزوده است و کشمش قزوین بهعنوان یکی از فرآورده های انگور از جایگاه ویژهای در کشور برخوردار است.
یکی دیگر از فعالیت های بخش کشاورزی در این استان دامداری است که از موقعیت مناسبی برخوردار است و به دو شکل صنعتی و سنتی رواج دارد. علاوه بر این به دلیل افزایش نیاز مردم منطقه و استان های مجاور به گوشت سفید و تخم مرغ، مراکز پرورش طیور بسیاری نیز در سطح استان تأسیس شدهاند. با گسترش و توسعه مراکز دام و طیور، تولید فرآورده های دامی استان قزوین جایگاه مهمی در کشور به دست آورده است به نحوی که % 45 تولید مرغ مادر تخمگذار،% 100 تولید مرغ اجداد تخمگذار،%10 تولید تخم مرغ،%4 شیر،%15 گوشت مرغ و%10 گوشت قرمز کل کشور، توسط دامداران استان قزوین تأمین میشود. بر اساس نتایج سرشماری عمومی کشاورزی سال،1393 تعداد 77360 بهرهبردار کشاورزی در سطح استان شناسایی شده است که حداقل به یکی از فعالیت های زراعت، باغداری، کشت گلخانهای، پرورش دام، پرورش طیور به روش سنتی، پرورش زنبور عسل و ماهی مشغول بودهاند.1 همه این ها نشان از ظرفیت و توان بالای استان در بخش کسب و کار روستایی دارد.
منبع:
1- خلاصه مطالعات و اقدامات طرح توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار (تکاپو) استان قزوین- معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال – دبیرخانه طرح تکاپو – ندا بیات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی – تابستان 96